Sİgortacılık MevzuatI
|
Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esaslarının Yönetmeliği / Beşinci - Sekizinci Bölümler
BEŞİNCİ BÖLÜM: Teknik Karşılıklar ALTINCI BÖLÜM: Mali Bünye YEDİNCİ BÖLÜM: Çeşitli Hükümler SEKİZİNCİ BÖLÜM: Geçici ve Son Hükümler BEŞİNCİ BÖLÜM: Teknik Karşılıklar Cari Rizikolar Karşılığı Madde 23- Sigorta ve reasürans şirketleri bir yıldan uzun süreli hayat sigortaları ve deprem teminatları dışındaki yükümlülükleri için cari rizikolar karşılığı ayırmak zorundadırlar. Cari rizikolar karşılığı, yürürlükte bulunan poliçeler için tahakkuk etmiş primlerden komisyonlar düşüldükten sonra kalan tutarın gün esasına göre ertesi yıla sarkan kısmından oluşur. Ancak, poliçe bazında cari rizikolar karşılığının hesaplanmaması halinde hesap dönemi itibariyle tahakkuk eden primlerden iptal ve süresi sona eren poliçelere ait primlerin düşülmesinden sonra kalan tutar üzerinden nakliyat branşında asgari yüzde 25, diğer branşlarda asgari yüzde 33,5 oranlarında cari rizikolar karşılığı ayrılır. Hayat Matematik Karşılığı Madde 24- Hayat branşında faaliyet gösteren sigorta ve reasürans şirketleri, Müsteşarlığın uygun göreceği genel kabul görmüş aktüerya hesaplarına göre matematik karşılık ayırmak zorundadırlar. Muallak Hasar ve Tazminat Karşılığı Madde 25- Sigorta ve reasürans şirketleri tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş hasar ve tazminat bedelleri veya tahmini değerleri üzerinden muallak hasar ve tazminat karşılığı ayırmak zorundadırlar. Deprem Hasar Karşılığı Madde 26- Sigorta ve reasürans şirketleri, yıl sonu itibari ile yangın ve mühendislik sigorta branşlarında verdikleri deprem teminatı karşılığında yazdıkları ve kendi saklama paylarında kalan primlerin üçte birini ödenen komisyon ve diğer masraf payı olarak düştükten sonra kalan tutarı 15 yıl süre ile deprem hasar karşılığı olarak ayırırlar. Bu karşılığın oluşturduğu fonların net gelirleri de bu hesapta gösterilir. Bu hesapta toplanan fonlar, gayrimenkuller hariç olmak üzere 19'uncu maddede belirtilen kıymetlere yatırılır. Verilen deprem teminatı nedeniyle ödenen hasar ve tazminatlar deprem hasar karşılıklarından düşülür. ALTINCI BÖLÜM: Mali Bünye Muhtemel Zararlar ve Şüpheli Alacaklar Karşılığı Madde 27- Sigorta şirketleri, sigorta acenteleri ve sigortalılar nezdindeki prim alacaklarından muaccel olup da, iki ay içinde tahsil edilemeyen kısmının tamamı kadar muhtemel zararlar karşılığı ayırırlar. Sigorta ve reasürans şirketleri Vergi Usûl Kanunu'nun 323'üncü maddesinde tanımlanan şüpheli hale gelmiş alacaklarının tamamı kadar şüpheli alacak karşılığı ayırmak zorundadırlar. Sermaye Azaltıcı İşlem Yasağı Madde 28- Sigorta ve reasürans şirketlerinin iştirakleri, sermayelerine iştirak eden sigorta ve reasürans şirketlerinin hisse senetlerini; sigorta ve reasürans şirketleri de ortaklarının hisse senetlerini; satın alamazlar, rehin olarak kabul edemezler ve bu hisselerin karşılığında ödünç veremezler. Hisse senetleri borsada işlem gören sigorta ve reasürans şirketlerinin hisselerinin en çok yüzde 10'una sahip ortakları ile sigorta ve reasürans şirketlerinin hisse senetleri borsada işlem gören en çok yüzde 10 oranında iştirak ettiği şirketler için bu hüküm uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasında 19'uncu maddenin son fıkrasına göre aynı sermaye grubuna ait hisseler bir şirkete ait kabul edilir. Kaynak Kullanım Oranları Madde 29-Hayat sigorta şirketleri hariç, sigorta şirketlerinin bir şirkete ait menkul kıymetlerinin tutarı kendi özkaynaklarının yüzde 10'unu, 19 uncu maddenin son fıkrasına göre bir sermaye grubuna ait menkul kıymetlerinin tutarı ise kendi özkaynaklarının yüzde 20'sini aşamaz. Sigorta şirketlerinin borsada işlem görmeyen menkul kıymetlere yapacakları toplam yatırım tutarı, özkaynaklarının %10'unu geçemez. Ancak, devlet garantisi altında ihraç edilen menkul kıymetler bu hükme tabi değildir. Sigorta şirketlerine ait menkul kıymetlerde birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanmaz. Sigorta şirketlerinin ikraz tutarı, hayat sigortalılarına olan ikraz hariç, teknik karşılıkların %20'sini aşamaz. İpotek veya garanti alınmadan verilen ikrazlar toplamı teknik karşılıkların %5'ini, bu şekilde bir kişiye verilen ikraz tutarı da teknik karşılıkların %1'ini aşamaz. Hayat sigorta şirketleri hariç, sigorta şirketlerinin gayrimenkullerinin özkaynaklarını aşan tutarı gayrimenkul ve menkul kıymet portföyü toplamının yüzde 20'sinden, bir gayrimenkule yapacakları yatırım ise şirketlerin kendi kullanımlarına tahsis edilen gayrimenkuller hariç, özkaynaklarının yüzde 10'undan fazla olamaz. Bu hükmün uygulamasında, birbirine bitişik veya birbirleriyle bağlantılı gayrimenkuller ile bunlardan birine gelecek zararın diğerini etkileyebileceği gayrimenkuller tek bir gayrimenkul olarak kabul edilir. Sigorta ve reasürans şirketleri kendi borçlarıyla ilgisi olmadıkça mal varlıklarını teminat olarak gösteremez ve kefil olamazlar. Sigorta ve reasürans şirketleri tahvil, bono ve benzeri sermaye piyasası araçları ihraç edemezler. Bu maddenin uygulanmasında özkaynak; ödenmiş sermaye, yedek akçeler, yeniden değerleme fonu ve dağıtılmamış kar toplamından zararın düşülmesi sonucunda bulunan meblağı ifade eder. Yükümlülük Karşılama Yeterliliği Madde 30- Sigorta şirketlerinin, 29'uncu maddeye göre bulunan özkaynakları, yükümlülük karşılama yeterliliğinden düşük olamaz. Yükümlülük karşılama yeterliliği, hayat dışı ve hayat branşları için ayrı ayrı hesaplanır. Yükümlülük karşılama yeterliliği; hayat dışı (sağlık ve ferdi kaza dahil) branşlarda, prim ve hasar esasına göre bulunan tutarlardan yüksek olanı; hayat branşında ise yükümlülüğe ve riske ilişkin sonuçların toplamıdır. Her iki branşta faaliyet gösteren şirketler için yükümlülük karşılama yeterliliği hayat dışı ve hayat branşları için ayrı ayrı hesaplan iki sonucun toplamıdır. Birinci fıkrada belirtilen tutarlar, aşağıdaki şekillerde hesaplanır: a) Prim Esasına Göre Yükümlülük Karşılama Yeterliliği: Son bir yıllık süre içinde yazılan primlerden (vergi ve harçlar hariç)fesih ve iptaller düşüldükten sonra kalan tutarın 200 milyar TL'ye kadar olan kısmının yüzde 18, geri kalan kısmının ise yüzde 16 ile çarpılmasından sonra bulunan sonuçların toplamının; son bir yıllık süre içinde şirket üstünde kalan hasar tutarının brüt hasara oranı yüzde 50'den aşağı ise yüzde 50, yüksek ise bulunan oranla çarpılması sonucunda bulunan tutar. Bu bentte yazılı prim tutarı, Devlet İstatistik Enstitüsü'nce saptanmış yıllık Toptan Eşya Fiyatları Endeksindeki artış oranı dikkate alınarak Müsteşarlıkça artırılabilir. b) Hasar Esasına Göre Yükümlülük Karşılama Yeterliliği: Son bir yıllık sürede ödenen brüt hasarlara muallak hasarlar karşılığı eklenerek rücu yoluyla tahsil edilen hasar tazminatları ile bir yıl önce ayrılan muallak hasar karşılıkları düşüldükten sonra tesbit edilecek miktarın ilk 150 milyar TL'ye kadar olan kısmı yüzde 26, kalanın yüzde 23 ile çarpılması sonucu bulunan tutarlar toplamının son bir yıllık sürede şirket nezdindeki hasar tutarının brüt hasar tutarına oranı yüzde 50'den aşağı ise yüzde 50, yukarı ise bulunan oranla çarpılması sonucunda bulunan tutar. Bu bentte yazılı prim tutarı, Devlet İstatistik Enstitüsü'nce saptanmış yıllık Toptan Eşya Fiyatları Endeksindeki artış oranı dikkate alınarak Müsteşarlıkça artırılabilir. c) Yükümlülüğe İlişkin Sonuç: Hayat matematik karşılığı ile bir yıllık hayat sigortaları için ayrılan cari riskler karşılığının toplamının yüzde dördünün, son bir yıllık süre için ayrılan net (reasürans payı hariç) matematik karşılığı ile son bir yıllık sürede düzenlenen bir yıllık hayat sigortaları için ayrılan net (reasürans payı hariç) cari riskler karşılığının toplamının brüt (reasürans devirlerinden önceki) matematik karşılıkları ile bir yıllık hayat sigortaları için ayrılan brüt (reasürans devirlerinden önceki) cari riskler karşılığının toplamına oranı yüzde 85'ten aşağı ise yüzde 85, yüksekse bulunan oranla çarpılması sonucunda bulunan tutar. d) Riske İlişkin Sonuç: Ölüm halinde sigortalıya ödenecek meblağdan matematik karşılıkların ile cari rizikolar karşılığının düşülmesi suretiyle saptanan risk kapitalinden, - Sigorta süresi azami üç yıla kadar olanların yüzde 0.1, - Sigorta süresi üç yıldan fazla beş yıldan az olanların yüzde 0.15, - Sigorta süresi beş yıldan fazla olanların yüzde 0.3, ile çarpılmaları sonucunda elde edilen bu üç tutar toplamının, son bir yıllık süredeki reasürans devirlerinden sonraki toplam risk kapitalinin reasürans devirlerinden önceki toplam risk kapitaline oranı yüzde 50'den aşağı ise yüzde 50, yüksek ise bulunan oranla çarpılması sonucunda bulunan tutar. Hayatdışı (sağlık ve ferdi kaza dahil) branşlar ve birikimli hayat sigortaları dışındaki hayat sigortalarına ilişkin prim alacakları bu sigortalarda son bir yıllık sürede yazılan prim tutarının yüzde 30'undan fazla ise, fazla tutarın yüzde 50'si yükümlülük karşılama yeterliliğine eklenir. Bu maddenin uygulanmasında 28'inci ve 29'uncu maddelere aykırı olarak edinilen varlıklar özkaynaklardan düşülür. Saklama Paylarına İlişkin Tablolar Madde 31- Sigorta şirketleri, müteakip yıl içinde uygulayacakları saklama paylarına ilişkin tabloların üçer nüshasını, Aralık ayı başına kadar Müsteşarlığa göndermek zorundadırlar. Saklama payı miktar ve oranları uygun bulunan şirketlere, Müsteşarlıkça onaylanmış tabloların birer nüshası iade edilir. Saklama payı miktar ve oranları uygun bulunmayan şirketler, onaylanmış en son tablolardaki oranları uygulamaya devam ederler. Bu oranlarda yıl içinde yapılacak değişiklikler de onaya tabidir. Üç Aylık Hesap Özetleri ile Yükümlülük Karşılama Yeterliliği ve Teminatlara İlişkin Cetveller Madde 32- Müsteşarlık tarafından belirlenecek esaslara ve örneğe uygun olarak bir takvim yılının üç aylık dönem sonları itibariyle düzenlenen üç aylık hesap özetleri ile altı aylık dönem sonları itibariyle düzenlenen yükümlülük karşılama yeterliliğine ilişkin cetveller, genel müdür ve muhasebe müdürü veya sorumlu muhasebeci tarafından imza edilmiş ve denetçiler tarafından onaylanmış olarak, sigorta şirketleri tarafından iki ay içinde, reasürans şirketleri tarafından da dört ay içinde Müsteşarlığa gönderilir. Müsteşarlık üç aylık hesap özetlerine ilişkin bilgileri ve yükümlülük karşılama yeterliliğine ilişkin cetvelleri belirlenecek bilgisayar program veya sisteminde kullanılabilir şekilde isteyebilir. Sigorta şirketleri, yıl sonu itibariyle tesis ettikleri teminatların durumunu gösteren cetvelleri 21'inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen süreyi takip eden beş iş günü içinde Müsteşarlığa gönderirler. YEDİNCİ BÖLÜM: Çeşitli Hükümler Sigorta Primlerinin Tahsili Madde 33- Sigorta primlerinin peşin tahsili esastır. Primin taksitle ödenmesi kararlaştırıldığında, taksitlerin miktarı, kesin ödeme zamanı ve vadesinde ödenmemesinin sonuçları poliçe ile birlikte yazılı olarak sigorta ettirene bildirilir veya poliçe üzerine yazılır. Poliçenin teslimi sırasında peşin olarak tahsil edilecek miktar, toplam primin yüzde 25'inden az olamaz. Ödenecek primin geri kalan kısmı, peşinatın ödenmesini izleyen aydan başlamak üzere en geç beş ay içerisinde her ay için peşinattan sonra kalan primin asgari yüzde 20'si oranında olmak üzere, taksitler halinde tahsil edilir. Poliçe teminatının başlangıç tarihinden başlamak üzere, geri kalan prim tutarının en geç üç tamamen ödenmesi kaydıyla, bu esaslar dışında taksitlendirme de yapılabilir. Tekne, uçak, lokomotif sigortaları ve inşaat sigortaları ile makina montaj sigortalarında peşinat dışında kalan kısım, ilk taksidin ödendiği tarihten itibaren en çok dokuz ay içerisinde tahsil edilir; inşaat ve montaj sigortalarında bu süre sigorta süresinin üçte ikisi kadardır. Bir yıl ve daha ksa süreli hastalık sigortaları ile zirai sigortalarda, sigorta süresini aşmamak kaydıyla yapılacak vadelendirmeler için ikinci fıkra hükümleri uygulanmaz. Müsteşarlık sigorta branşları itibariyle uygulanacak prim tahsiline ilişkin usul ve esasların taraflar arasında serbestçe belirlenebilmesi için düzenlemeler yapabilir. Hayat ve bir yıldan uzun süreli hastalık sigortlarında, prim tahsiline ilişkin usul ve esasların kendi teknik esaslarına tabidir. Hayat sigortalarına bağlı olarak verilen ferdi kaza ve hastalık sigortası teminatlarına ait primlerin tahsilinde hayat sigortası primlerinin tahsiline ilişkin usul ve esaslar uygulanır. Prim tahsilatına ilişkin olarak, ilgili mevzuatlarında özel hükümler bulunan zorunlu sigortalarda, öncelikle sözkonusu hükümler tatbik olunur. Bu hükümlere aykırılık, aynı zamanda bu maddeye aykırılık teşkil eder. Sigorta sözleşmeleri ve bu sözleşmelere ilişkin primlerin tahsilatı, taksitlendirilmesi ile iptaller, hesaplarda her bir poliçe itibariyle ayrı ayrı gösterilir. İlân ve Reklamlar Madde 34- Sigorta şirketleri, ilân ve reklamlarını, her türlü tarife, broşür, teklifname, izahname gibi sigortacılık işlemlerinde kullanılan yayın, belge ve formülerlerini sigortacının taahhütleriyle sigortalıya tanınabilecek hak ve menfaatlerin sınır ve kapsamı dışında bir anlayışa mahal bırakmayacak surette düzenlemek zorundadırlar. Ferdi hayat sigortalarına ilişkin poliçe ve teklifnamelerde, her türlü broşür ve belgede, ilân ve reklamlarda, belirli bir dönem sonucunda sigortalıya yapılacağı belirtilen aylık veya nihai ödeme miktarlarının, bu miktarların hesabında kullanılan unsurlara göre cari değerleri ile birlikte gösterilmesi zorunludur. İlân ve reklamlar ile broşür, teklifname, izahname gibi ilân ve reklam unsuru içeren yayın, belge ve formülerlerden ilk olarak yayınlanacaklar, bu maddeye uygunluk bakımından Müsteşarlığın iznine tabidir. Müsteşarlık, sigorta şirketlerinin bu husustaki taleplerini radyo ve televizyonda yayımlanacaklar için en geç beş işgünü, diğerleri için en geç on işgünü içinde sonuçlandırmadığı takdirde şirketler sözkonusu yayın, belge ve formülerleri uygulamaya koyabilirler. Genel Kurul Temsilcisi Madde 35- Müsteşarlık sigorta ve reasürans şirketlerinin genel kurullarında temsilci bulundurabilir. SEKİZİNCİ BÖLÜM: Geçici ve Son Hükümler Geçici Madde 1- Sigorta şirketleri durumlarını, en geç 31/3/1998 tarihine kadar bu Yönetmeliğin 3 üncü maddesiyle değiştirilen 29 uncu madde hükümlerine uygun hale getirmek zorundadırlar. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte durumları 29'uncu maddede belirtilen sınırlamalara uymayan sigorta şirketleri, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen tarihe kadar, bu sınırlamalara aykırı ilave menkul kıymet ve gayrimenkul edinemezler. Geçici Madde 2 - Bu Yönetmeliğin 18'inci maddesinin ikinci fıkrasındaki oran, 1994 hesap yılı sonu itibariyle yazılan primler için yüzde 20 olarak uygulanır. Geçici Madde 3- Bu Yönetmeliğin 19'uncu maddesinin (d) ve (e) bentlerindeki sınırlamalar 1994 yılı sonu itibariyle tesis edilecek teminatlar için uygulanmaz. Geçici Madde 4- Bu Yönetmeliğin 27'nci maddesine göre ayrılacak muhtemel zararlar karşılığı, 31.12.1994 tarihi itibariyle acenteler ve sigortalılar uhdesinde bulunan prim alacakları için, 1.7.1995 tarihine kadar ayrılır. Yürürlükten Kaldırılan Hükümler Madde 36- 21.6.1988 tarih ve 19849 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esaslarına Dair Yönetmelik ve değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük Madde 37- Bu Yönetmelik 1.1.1995 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 38- Bu Yönetmeliğin hükümleri Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu Bakan yürütür. |
