Sİgortacılık MevzuatI
|
Hayat Sigortaları Yönetmeliği / Beşinci - Sekizinci Bölümler
BEŞİNCİ BÖLÜM: Kar Payı ALTINCI BÖLÜM: Hayat Sigortası Portföyüne İlişkin Bilgiler YEDİNCİ BÖLÜM: Aktüerler SEKİZİNCİ BÖLÜM: Diğer Hükümler BEŞİNCİ BÖLÜM: Kar Payı Kâr Payı Madde 30- Sigorta şirketleri, yaşama ihtimaline bağlı sigortalar ile birikim priminin alındığı her sigorta sözleşmesine, primin şirkete intikalini takibeden ilk işgününden itibaren sözleşmenin sona erdiği tarihe kadar gün esasına göre kâr payı dağıtmak zorundadırlar. Ölüm ihtimaline bağlı sigortalara kâr payı verilmesi halinde buna ilişkin esas ve usuller ayrıca teknik esaslarda belirtilir. Yatırıma Yönlendirilecek Miktar Madde 31- Sigorta şirketleri, sigorta ettirenler ve lehdarlara ait kâr payına esas olan önceki yıllara ilişkin matematik karşılıklar ile cari yıla ait matematik karşılıklarının toplamını günlük olarak yatırıma yönlendirmek zorundadırlar. Kâr Payının Hesaplanması Madde 32- Kâr payları; sigorta ettirenler tarafından ödenen primlerin sigorta şirketine intikal ettiği günü takibeden ilk işgününden itibaren matematik karşılık olarak gösterilen varlıkların getirileri üzerinden her bir sözleşme için ilgili teknik esaslara göre ayrı ayrı hesaplanır. Sigorta şirketinin birden fazla kâr payı dağıtım esaslarının veya tarife grubunun olması halinde bunlara ilişkin tüm işlemler ayrı hesaplarda takip edilir. Kâr Payı Oranı Madde 33- Kâr payı oranı, matematik karşılıkların yatırıldığı varlıklardan yıl içerisinde elde edilen gelirlerin bu Yönetmelik hükümlerine ve genel kabul görmüş muhasebe kurallarına göre hesaplanan net yatırım geliri oranıdır. Kâr payı oranı her bir tarife grubu veya kâr payı teknik esası için ayrı olarak hesaplanır. Kâr payı oranının hesaplanması, ilânı, varlıkların değerleme yöntemleri, düzenlenecek tablolar ve hesap özetlerine ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir. Kâr Payı Dağıtım Esasları Madde 34- Kâr payı her bir sigorta sözleşmesi için aşağıda belirtilen esaslara göre hesaplanır. a) Kâr payı poliçe bazında hesaplanır. b) Tarife grupları için kâr payı dağıtım esasları farklı olabilir. c) Bir varlığa veya varlık grubuna endeksli sigortalara ait Dövize endeksli sigortalara ve Türk Lirası üzerinden yapılan sigortalara ait kâr payı dağıtım esasları tarifelerin özelliklerine göre yapılır. d) Kâr payı yürürlükte olan sözleşmelere dağıtılır. e) Sözleşmeler için matematik karşılıkların ayrılmamış veya bu karşılıklar için teminatın tesis edilmemiş olması, bu sözleşmelere kâr payı dağıtımını engellemez. Sigorta şirketi eksik ayrılan veya kâr payına yönlendirilmeyen karşılıklara ilişkin olarak sigorta ettirenlerin ya da lehdarların uğradığı zararın karşılanması amacıyla mevcut ekonomik koşullara ve portföy gelirlerine göre dağıtılacak kâr payına ilişkin esasları tarifede belirtir. f) Matematik karşılıkların yatırıldığı varlıkların her türlü neması da dağıtılacak kâr payına eklenir. g) Karşılıkların yatırıldığı gayrimenkullere ait yeniden değerleme karşılıkları ve borsada işlem görmeyen hisse senetlerine ait bedelsiz hisse senetleri geçici kâr payı hesabında her bir sözleşme için ayrı ayrı takip edilir. Ancak, geçici kâr payı hesabında biriken değerler nakde çevrilmeden lehdarlara ya da sigorta ettirenlere ödenmeyebilir. Geçici kâr payı hesabı kâr payı oranının hesaplanmasında dikkate alınmaz. Hayat Sigortası Hesaplarının Verimi Madde 35- Sigorta şirketleri, hayat sigortaları matematik karşılıklarının yatırım geliri oranlarının ilgili tarifenin teknik faiz oranını ve TEFE artış oranını aşması için gerekli tedbirleri alırlar. Sigorta şirketlerinin yıllar itibariyle kâr payı oranları alternatif yatırım araçlarının ortalama getirilerine yakın olmak zorundadır. Birbirini izleyen altışar aylık iki dönemde veya yıllık kâr payı oranının TEFE artış oranının veya yükümlülüklerin yabancı paraya endeksli olması halinde ise ilgili yabancı paranın kur artış oranının altında kalması durumunda, izleyen iki yıllık bir süre için ilave yatırımların yüzde 75’i, getirisi TEFE artışına endeksli en az beş yıl vadeli Devlet tahviline yatırılır. Müsteşarlık gerekli gördüğü takdirde bu oranı azaltabilir.İşletme MasrafıMadde 36- Sigorta şirketi, hayat sigortası hesabının gelirlerinden kâr payı oranının teknik faiz oranını aşması kaydıyla azami yüzde 10 işletme masrafı kesintisi yapabilir. İşletme masrafı kesinti oranı tarifeye ilişkin kâr payı teknik esaslarında belirtilir. Kâr Payı Kalıntısı Madde 37- İptal edilen sözleşmelere ait kâr payı karşılıkları cari yıl kâr payı kalıntısını oluşturur. Kâr payı kalıntıları yıl sonu itibariyle yürürlükte olana sözleşmelere kâr payı olarak dağıtılır. Ancak, sigorta şirketinin matematik karşılıkların ve sözleşmelerin iptal oranlarının bu yönetmelikte beliritilen azami oranları aşması halinde kâr payı kalıntısının o yıla ait kâr payı gelirinin yüzde 5’ini aşan kısmı ertesi yıla devredilir. Kâr payı dağıtım esasları farklı olan tarifelerdeki kâr payı kalıntısı ait olduğu tarife grubuna gelir kaydedilir. Ancak, ilgili tarife grubuna ait yürürlükte sözleşme kalmaması halinde kâr payı kalıntısı diğer tarife gruplarına orantılı olarak dağıtılır. Karşılıkların Yatırıldığı Varlıkların Teminat Olarak Gösterilmesi Madde 38- Hayat sigortası teknik karşılıklarının yatırıldığı varlıklar kısmen veya tamamen teminat olarak gösterilebilir. Ancak, bu varlıkların teminat olarak gösterilmiş olması, bunların nemalarının kâr payı olarak dağıtılmasına engel oluşturmaz. ALTINCI BÖLÜM: Hayat Sigortası Portföyüne İlişkin Bilgiler İptaller Madde 39- Sigorta şirketleri, sözleşmelerin fesih ve iptal nedenlerinin azaltılması ile devamlılığın sağlanması için gerekli tedbirleri alır. Sigorta şirketleri aşağıdaki iptal oranlarını hesaplamak ve takip etmek zorundadırlar: a) Sözleşmelerin iptal oranı; ilgili tarifenin teknik esaslarına göre tenzil veya iştira haklarından yararlanamayan sözleşmelerden prim ödenmemesi veya diğer nedenlerle iptal edilen sözleşmelerin aynı tarife grubunda aynı özelliğe sahip toplam sözleşmelere oranıdır. b) Matematik karşılıkların iptal oranı; ilgili tarifenin teknik esaslarına göre tenzil ve iştira hakkından yararlanamayan sözleşmelerden prim ödenmemesi veya diğer nedenlerle iptal edilen sözleşmelere ait matematik karşılıkların aynı tarife grubunda aynı özelliğe sahip sözleşmelere ait toplam matematik karşılıklara oranıdır. Sözleşmelerin iptal oranı ve matematik karşılıkların iptal oranı sözleşme başlangıç tarihinden itibaren geçen 14 aylık süreler için de hesaplanır. İptal oranları her üç ayda bir hesaplanarak ait olduğu üç aylık dönemi takip eden iki ay içinde Müsteşarlığa gönderilir. Sigorta şirketi, bir tarifeye ait matematik karşılıkların iptal oranının yüzde 25’i veya sözleşmelerin iptal oranının yüzde 30’u aşması halinde iptal oranlarının yüksek olmasının gerekçelerini araştırarak alınan tedbirleri sorumlu aktüerin hazırlayacağı ek rapor ile birlikte iki ay içerisinde Müsteşarlığa gönderir. 14 aylık iptal oranlarında ise bu oranların 10 puan eksiği uygulanır. Alınan önlemlere rağmen iptal oranlarının azaltılamaması halinde Müsteşarlık ilgili tarifeye ilişkin gerekli tedbirleri alır. Tedbirlere rağmen durumun düzeltilememesi nedeniyle sigorta şirketinin hayat sigortası portföyüne ilişkin iptal oranlarının bu oranı aşması halinde ise Kanunun 3’üncü ve 20’nci maddelerine göre işlem yapılır. Sigorta şirketleri, sözleşmelerin iptal oranının ve matematik karşılıkların iptal oranının her bir sözleşme ve tarife için hesaplanabilmesine yönelik gerekli tedbirleri alır ve iptal oranları ile ilgili; acente ve tali acenteler, prim miktarı, ödeme sıklığı, coğrafi bölge, yaş grubu, cinsiyet ve diğer bilgileri bilgisayar ortamında da saklar. Hayat Sigortalarına İlişkin Tablolar Madde 40- Sigorta şirketleri, hayat sigortası portföyü, teknik karşılıklar ve kârpayı hesapları, iptaller, prim üretimi, harcamalara ilişkin istatistiki bilgi ve tabloları hazırlayarak Müsteşarlığa gönderirler. Sigorta şirketlerinin hazırlayacakları istatistiki bilgilerin kapsamı ve tabloların içeriği ile gönderilme dönemleri Müsteşarlıkça düzenlenir. Hayat Sigortalarına İlişkin Oranlar Madde 41- Sigorta şirketleri, iptallere, prim ödemesi devam eden sözleşmelere, hayat sigortası hesaplarının verimine, kâr payı oranına, tenzil, iştira ve portföy hareketlerine komisyon, idare ve tahsil masraflarına, tahsilat ve prim üretimi ile Müsteşarlıkça belirlenecek diğer oranlara ilişkin istatistiki verileri oluşturmak zorundadırlar. YEDİNCİ BÖLÜM: Aktüerler Aktüerler Madde 42- Hayat branşında faaliyet gösteren sigorta şirketleri sorumlu aktüer ve sigortacılık faaliyetlerinin hacmi ile orantılı olarak yeterli sayıda aktüer istihdam ederler. Sigorta şirketlerinin hayat branşındaki faaliyetleri ile ilgili ilk değerlendirme şirket nezdinde sorumlu aktüerler tarafından yapılır. Bu değerlendirmede, sigorta şirketinin, sigorta ettirenlere ve lehdarlara olan yükümlülüklerini karşılayacak yeterlilikte olup olmadığı tespit edilir. Sorumlu aktüerler, mesleklerinin icrası sırasında onayladıkları belgelerin ve hesaplamaların, düzenlenen tabloların sigorta ettirenlerin, sigortalıların ve lehdarlarının hak ve menfaatlerini olumsuz yönde etkilememesi, sigorta şirketlerinin mali bünyelerini zayıflatmaması ve sigortacılık mevzuatı ile aktüerya ilkelerine uygun olmasından sorumludurlar. Aktüerya Raporu Madde 43- Sorumlu aktüerler, sigorta şirketinin hayat sigortacılığı faaliyetleri ile ilgili olarak yıl sonu itibariyle hazırladıkları “Aktüerya Raporu”nu şirket genel müdür veya genel müdür yardımcısınca imzalanmış bir yazı ile birlikte her yılın en geç mart ayı sonuna kadar Müsteşarlığa göndermek zorundadırlar. Aktüerya raporunda, şirketin ürün yapısı, prim üretimi, yeni işler, harcama analizi, kâr payı dağıtımı, teknik karşılıklar ve karşılık olarak gösterilen varlıklar, yatırım analizi, iptaller ile hayat branşında sigorta şirketinin faaliyetlerinin geliştirilmesi ve varsa sorunların çözümüne yönelik olarak alınması gereken önlemler tarife gruplarına göre ayrıntılarıyla yer alır. Aktüerya raporuna ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir. SEKİZİNCİ BÖLÜM: Diğer Hükümler İlân ve Reklamlar Madde 44- İçerdiği bilgilerin açık ve kolayca anlaşılır bir şekilde belirtilmesi gereken sigorta ilân ve reklamı; kişileri sigorta sözleşmesi yapmaya davet eden ve bu amaçla dolaylı veya doğrudan bilgi içeren her türlü, broşür, açıklama, belge, fotoğraf, film veya çeşitli yayın araçlarından yapılan yayınlardır. Sigorta şirketlerinin ilân ve reklamları aşağıda yer alan esaslara uygun olmalıdır: a) İlân ve reklamlar, sigorta şirketleri arasında haksız rekabete ve değerlendirmelere neden olamaz. b) Yanıltıcı, abartılı veya sigorta ettirenlerin ve lehdarların hak ve menfaatlerinin kapsamı konusunda yanılgılara neden olacak ifade ve bilgiler yer alamaz. c) Müsteşarlıkça belirlenen esaslar dışında muhtemel gelir, kâr payı veya enflasyon oranı kullanılarak tahmini tablolar oluşturulamaz. d) Varsayımlar ve ortalama rakamlar mümkün olduğunca kullanılamaz. e) Ürünlerin tanıtımında genel olarak hayat sigortalarının tanımı ön planda tutulur ve hiç bir şekilde diğer sigorta şirketlerinin ürünlerine yönelik ifadelere yer verilemez. Kâr Payı Dağıtım Oranlarının İlânı Madde 45- Dağıtılacak kâr payı oranları, Müsteşarlıkça belirlenen esaslara uygun olarak Türkiye genelinde basımı ve dağıtımı yapılan günlük en az iki gazetede ilân edilir. Sigorta şirketinin tarife gruplarına veya kâr payı esasları farklı olan tarifeler için farklı kâr payı oranları hesaplandığı durumlarda her oran aynı şekilde ve birlikte ilân edilir. Birikim priminin alındığı hayat sigortalarında en az beş yıldan beri yürürlükte olan sigorta sözleşmeleri için birikim miktarı, yatırım gelirleri ve ilgili diğer bilgileri lehdarlara veya sigorta ettirene yılda en az bir kez gönderilir. Hayat Sigortası Aracılarına İlişkin Bilgiler Madde 46- Sigorta şirketi, hayat sigortası sözleşmesine ilişkin veriler ile birlikte akdedilen sözleşmelere aracılık edenlere ilişkin istatistiki bilgileri şirkette ve bilgisayar ortamında denetime hazır bulundurur. Geçici Madde - Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce yürürlükteki mevzuata uygun olarak düzenlenen sözleşmeler, tarifeler ve kar payı dağıtım esasları, sigortalıların haklarını korumak üzere daha farklı bir uygulama gerekmedikçe, en geç 31.12.1997 tarihine kadar yeni tarifelere intibak ettirilir. Yürürlük Madde 47- Bu Yönetmelik 01.08.1997 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 48- Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür. |
